Het was geen Pools-Oekrainse- of burgeroorlog
Het is onjuist deze tragedie, die in de jaren 1943-44 plaatsvond een Pools-Oekrainse- of burgeroorlog te noemen. Dit zou betekenen dat beide kanten dezelfde doelen hadden.
Polen waren totaal geschokt en ze konden zich niet verdedigen. Wat ze konden doen was een wanhopige verdediging tegen de vernietiging. Bovendien waren het vooral hulpeloze boeren, die de schachtoffers werden. (6)
Het commandant van het AK district Wolyn, Kazimierz Babinski, psuedonim “Lubon”, vermeldde op 22 april 1943 over de situatie van de Polen in Wolyn, waarin de Oekraïense bandieten de hele gezinnen afslachten.
Hij wees erop dat de Duitsers de Oekraïense bevolking in een zelfmoordstrijd tegen hun medeburgers van de Poolse nationaliteit duwen. Het is voor de Duitsers makkelijker het land te bezetten wanneer de verschillende bevolkingsgroepen met elkaar vechten.
Op deze manier kunnen ook de Sovjet-partizanen de Poolse leiding in hun handen krijgen.
De enige verliezers in deze situatie, schreef hij, zijn de Poolse en Oekraïense bewoners en eigenaren van dit land. Het AK commandant verbood de methoden, die de Oekraïnse bendieten gebruikten. Hij zei, we zullen geen Oekrainse boerderijen ter vergelding verbranden, geen vrouwen en kinderen vermoorden.
In de verdedigingsacties verbood hij de samenwerking zowel met de Duitse bezetter als met de Sovjet-partizanen.
De commandanten hebben de plicht om er alles aan te doen dat ze de Polen, die samen met de Sovjet-partizanen vechten aan de Poolse kant te krijgen.
Hij waarschuwde voor de provocateurs en de communisten. (8)
Op 16 januari 1944 schreef het AK commandant aan de leiding:
Er is geen genade of een verzachtende omstandigheid voor de moordenaars van vrouwen en kinderen. We hebben dit gevecht niet gewild. Als buren wilden we in vrede met de Oekraïense bevolking van Volhynia leven. Het is anders gegaan en we hebben geen schuld aan dit bloedvergieten. (9)
Één keer was er sprake van vergelijkbare strijdkrachten tussen de Polen en de Oekrainers, toen in 1944 de “Pools-Oekrainse frontlinie” ontstond.
Als gevolg daarvan stierven in dat hele gebied niet meer dan 2-3 duizend Oekraïners.
Moskou en Kiev beschouwden de OUN-UPA officieel als een criminele organisatie. Vooral omdat ze naar de onafhankelijkheid van Oekraïne streefde. Dat was zo wie zo het lot van elk volk dat dit soort aspiraties in de ogen van de Sovjets had.
Dat OUN-UPA de Polen vermoordde was niet van belang.
In Oost- en Zuid-Oekraïne is een overtuiging dat de OUN-UPA een fascistische organisatie is.
In West-Oekraïne, dat ooit van de Poolse Republiek II was, maar ook onder de Oekraïners in Canada en Zuid-Amerika zijn de tradities van OUN-UPA tot de dag van vandaag levendig.
De OUN-UPA strijders krijgen hun gedenkmonumenten, de straten en scholen worden naar ze vernoemd. De dreigingen richting Polen worden nog steeds uitgesproken. (6)
Het gebeurde al in 1918
In 1918 hebben twee Oekraïnse Volksrepublieken hun onafhankelijkheid verklaard: De Oekrainse Volksrepubliek (URL) met de hoofdstad Kiev en waar de provincie Volyn (Wolyn) toebehoorde en de West-Oekrainse Volksrepubliek (ZURL) in Oost-Galitie (Galicja Wschodnia) met de hoofdstad Lvov.
Lvov was beslist Pools en met de Poolse Republiek ruim 500 jaar verbonden. Toen begon Oekraïne oorlog met Polen.
Het Oekraïense bewind was kort en extreem bloederig. Een voorbeeld is hier Złoczów. Oekraïners hebben daar 150 Polen van verschillende leeftijden en beroepen op beschuldiging van ‘de Oekraïnse intelligentie te willen vermoorden’ aangehouden.
Ze hebben die 150 in wezen onschuldige mensen gevangen gehouden en gemarteld. De tijdelijke Oekraïense rechtbank heeft 22 van hen binnen enkele minuten ter dood veroordeeld. Diegenen die de vonnis velden, waren geen primitieve of ongeschoolde mensen. Integendeel, allemaal beschikten ze over universitaire diploma’s.
Toen de Poolse Republiek II de macht in Złoczów overnam, heeft de Poolse regering exhumatie van de slachtoffers in maart 1919 verricht. De afgevaardigden van de geallieerden namen er aan deel.
Toen bleek dat de doden zonder doodskisten werden begraven, hun schedels waren verbrijzeld, benen en armen gebroken. Onder de doden waren o.a. Jan Herzog, een minderjarige leerling, Kazimierz Izykiewicz, 21-jarige spoormedewerker, Ludwig Miller, 26-jarige fotograaf.
De moord in Złoczów heeft de positie van Oekraïne in Versailles, waar men over de toekomstige staatsgrenzen besliste, beschadigd. Ook toen ging het om misdaden die wijd verbreid waren.
Het waren de Oekraïense machthebbers, het leger en de Oekraïense bevolking die de misdaden pleegden. (7)
Vorige blog: deel 1.
Bronnen
(6) Joanna Wieliczka-Szarkowa: “Wolyn we Krwi 1943”, pag. 343-346
(7) idem, pag. 46-48
(8) idem, pag. 262-265
(9) idem, pag. 292
