Inleiding
Hollywood kon eigenlijk makkelijk een negatief beeld van Polen en de Polen creëren, omdat Polen niet bestond in de belevingswereld van de Amerikanen en de Amerikaanse regering.
Verder was Hollywood pro-Sovjet. Vele scenarioschrijvers in Hollywood hadden lidmaatschap van de communistische partij. (1)
Hollywood faciliteerde de geopolitieke plannen van de Sovjet-Unie
De “subversieve activiteiten” van de communisten in Hollywood was niet het citeren van Karol Marx, of het oproepen tot rebellie en het omverwerpen van het kapitalisme, schrijft Biskupski. (2)
De belangrijkste taak van de communistische partij in Hollywood was om ‘het buitenlands beleid van de Sovjet-Unie te ondersteunen, steun voor dit beleid te zoeken in de oorlog met Duitsland en de uitvoering van haar geopolitieke plannen te faciliteren‘. *)
De Sovjet-Unie voerde een vijandelijk beleid ten aanzien van de Poolse soevereiniteit en zijn territoriale integriteit. Het was al voor 1941 duidelijk.
Het herstel van een onafhankelijk Polen binnen zijn historische grenzen en onder een wettige regering zou een lastig obstakel zijn voor de verovering van Europa door de Sovjet-Unie.
Daarom was het schaden van de Poolse zaak in de Verenigde Staten een belangrijk doel voor de aanhangers van de Sovjet-Unie, vooral voor de leden van de partij, die verplicht waren de vitale belangen van Sovjet-Rusland te behartigen. (3)
Voor de Polen zaten de omstandigheden niet mee. Vóór 1939 waren er geen Polen in Hollywood, die instinctief de Poolse zaak zouden verdedigen. De Poolse gemeenschap was zwak, afwezig en de druk op assimilatie in Amerika was groot. De Poolse regering in ballingschap was in een zwakke, afhankelijke positie om een verschil te maken.
De New Deal van Roosevelt and de grillen van Moskou
Hoewel Washington geen enkele slechte wil toonde tegen Polen, was de nauwe samenwerking met Moskou de hoeksteen van de Amerikaanse oorlogsstrategie en fundamenteel voor de totstandkoming van een naoorlogse wereldorde, de z.g.n. New Deal.
In feite paste de regering-Roosevelt zich aan de grillen van Moskou wat Polen betrof. De Amerikaanse films moesten de oorlog laten zien op een manier die de samenleving gauw tevreden maakte om het beleid van de regering te accepteren.
Het Bureau of Motion Pictures (BMP), opererend binnen het Office of War Information (OWI), maakte er een punt van om ‘Hollywood Rusland’ positief te laten uitbeelden en kwesties te elimineren die de Sovjet-Unie (USSR) in een negatief daglicht zouden kunnen stellen. Omdat de acties van de Russen tegen Polen een reeks aan misdaden waren, lag de zaak ‘Polen’ bijzonder gevoelig. (4)
Polen waren ervan overtuigd dat de OWI vijandig stond tegenover Polen en extreem pro-Russisch was. Dit wordt bevestigd door de memoires van Phillip Dunne, mede-oprichter van de Screen Writers Guild/1942 en hoofd van de OWI. Hij had geen idee van Polen en toch beschouwde het als “fascistisch en antisemitisch en achtte de Sovjet-intenties tegenover Polen gerechtvaardigd door de geschiedenis en de ideologie“. Hetzelfde gold voor de BMP, dat ook “bevooroordeeld en propagandistisch” was. (5)
Amerikanen ‘mochten’ niks over de oorlog tegen Polen weten
Voor de Amerikanen begon de oorlog in 1941 met de aanval op Pearl Harbor. Het begin van de oorlog in Europa was voor ze ‘verwarrend en onduidelijk‘, en de Amerikaanse betrokkenheid bij de oorlog in Europa werd tot 1943 uitgesteld.
De Hollywood-filmfabriek deed er alles aan om de belangen van de staat te dienen, door de Duitsers voor te stellen als barbaren, de dodelijke vijanden van de beschaafde wereld.
Tegelijkertijd werd Polen niet genoemd, en het was een ‘verdedigingscampagne die zich onderscheidde door grote opoffering en moed, een enorme, dappere ondergrondse die meedogenloos verzet opleverde, en natuurlijk, de ongeëvenaarde wreedheid van het bezettingsregime‘. (6)
Hollywood besteedde pas in 1942 aandacht aan Polen, en had er geen moeite mee met het extreem negatief afbeelden van Polen. (7)
Films als propaganda- en controlemiddel
De bewijzen dat de partij en haar sympathisanten hun best deden om Polen zwart te maken, zijn te vinden in de Hollywood-scripts en in de evolutie van de inhoud van de films waaraan zij meewerkten. (8)
Als in 1925 zag de Communistische Internationale (de Komintern**)) de mogelijkheid om films als propagandamiddel te gebruiken, en de communistische partij van de VS (CPUSA) er een controlerende rol in te geven. Vanaf het begin van de jaren ’30 begint de Komintern in Hollywood zich te organiseren. (9)
Drie grote secties binnen één jaar
In 1934 werd de zogenaamde Hollywood Manufactures Section opgericht. De oprichter ervan, de intellectueel Isaak Romaine onder de naam Victor Jerome, hield zich vooral bezig met agitatie en propaganda.
Voor de sectie rekruteerde hij mensen uit de gelederen van de partij en hij deed beroep op de scenarioschrijvers als “politiek bewusten”. Acteurs zag hij als voor “90% politiek onwetend”. Om de leden van de sectie te beschermen, werden hun lidmaatschapsboeken vernietigd. (10)
Jerome haalde een toneelschrijver John H. Lawson naar New York, en maakte van hem een leider van de Hollywood Communisten.
Lawson vormde met andere communisten in hetzelfde jaar de Screen Writers Guild, waarvan hij voorzitter werd, en een ander lid van de partij John Weber richtte de Screen Readers Guild op. (10)
Lawson rekruteerde en organiseerde Hollywood scenarioschrijvers, legde hen partijlijnen op en disciplineerde de weifelende leden. De scenarioschrijver moest een paar minuten partijpropaganda opnemen, bij voorkeur in een dure scène, om het risico van herhaling te beperken. Volgens Lowson’s zoon was Lawson “blind voor de Sovjet realiteit”.
(11)
Hollywood Anati-Nazi Leage als communistische dekmantel
Otto Katz creëerde de Hollywood Anti-Nazi Leage (1935) als onderdeel van een wereldwijd cultureel werk. In wezen was het een communistische dekmantel voor de uitvoering van het stalinistische beleid in Hollywood. Liga groeide al snel uit en bracht ook niet-communisten samen, die bezorgd waren over het antisemitisme van de nazi’s. (12)
Communistische Partij van USA (CPUSA) tegen Duitsland
Het doel van de CPUSA was niet om het fascisme te bestrijden, maar om de buitenlandse politiek van het Kremlin te steunen en de belangen van de Sovjet-Unie te bevorderen.
“Verzet tegen het fascisme was een variabele tactiek, steun aan het Sovjet-beleid een vaste strategie” (13)
Polen, als het al werd genoemd, werd uitgelachen als een fascistisch land en nazi-bondgenoot. “De Komintern verklaarde Polen “fascistisch” in 1935, en dit was de lijn van de uitvoering van het stalinistische beleid” (14)
De CPUSA behaalde op deze manier haar successen, sympathieën en leden.
Midden jaren dertig pleitte de CPUSA voor een verenigd anti-Hitler front op het internationale toneel en een coalitie ter ondersteuning van Roosevelt, wat haar veel sympathie opleverde bij links, vooral in Hollywood, waar communisten werden gezien als de meest uitgesproken tegenstanders van het fascisme in binnen- en buitenland.
Links domineerde het beeld dat Hollywood van de oorlog gaf. Lange tijd was een ‘fascist’ een doodvonnis en een ‘communist’ een eretitel. Dat wist iedereen. (15)
Communistische Partij van USA (CPUSA) voor Duitsland
Met het Ribbentrob-Molotov Pact (8-1939), veranderde de partijlijn. Van Hitlers grootste vijand wordt het zijn verdediger.
De propagandastrijd bleek tot dusver zinloos, en aangezien er al een paar dagen geen instructies uit Moskou waren gekomen, ontstond er een onzekerheid over wat er geschreven en gedaan moest worden. Daily Worker, prees het pact als de verdediging van de veiligheid van Polen na de Duitse aanval op Polen, hij steunde het verzet van de Polen, dat de Sovjet-Unie (USSR) Polen zou helpen …. maar dan viel de USSR Polen binnen.
Op 12 september verklaarde de partij dat beide kanten [red. Duitsers en Polen] schuldig waren en stopte met het prijzen van de Poolse inspanningen. Op 15 september herdrukte de Daily Worker een artikel uit Pravda, waarin “Polen wordt veroordeeld als de ‘onderdrukker’ van het volk‘”.
Op 18 september, de dag na de inval van de USSR in Polen, beschreef de Daily Worker “Polen als een fascistische staat” en de inval van de Sovjet-Unie in Polen als “een redding voor de mensen in Oost-Polen“, “een triomf van de menselijke vrijheid“.
Op 19 september veroordeelde het nationaal comité van de CPUSA de oorlog tegen Duitsland en het verzet tegen het fascisme. Tijdens deze bijeenkomst werden beledigingen geuit aan het adres van het “fascistische” Polen (terwijl Polen zich tegen de dubbele invasie verzette) en werd geëist dat er geen stappen tegen Duitsland zouden worden ondernomen. (16)
De Polen waren ervan overtuigd dat de onverschilligheid van de Amerikaanse regering over de informatie en propaganda, en haar “gebrek aan morele steun” aan Polen “de Duitsers het gevoel gaf” dat zij “ongestraft” konden doorgaan.
Ondanks het feit dat de administratie van Roosevelt wist dat “de benarde toestand van de Polen veel erger was dan die van de bevolking van bezet België, Nederland, Noorwegen en Frankrijk”. (17)
Komintern’s directief over Polen
Eind september 1939 beschreef de Komintern haar houding tegenover Polen, namelijk dat het een “reactionair imperialistische, multi-nationale staat is, gebouwd op de onderdrukking van Oekraïners, Witrussen en Joden. Er was geen Sovjetinvasie van Polen, de Sovjets kwamen helpen, het was een ‘humanitaire daad’. En wat het veranderen van de grenzen betreft, “dat dit geen Poolse gebieden waren, maar ‘de Russen onterecht afgepakt.'” (18)
CPUSA ***) volgt de directiven op
Het hoofd van de Communistische Partij, Earl Browder, publiceerde een overhaast pamflet met de mededeling dat niet het Ribbentrob-Molotov pact de schuld is van de aanval op Polen, maar dat Londen, Parijs en Washington de pogingen van Moskou om vrede in Europa te bereiken saboteerden. En dat Polen alleen gered kon worden als de Polen hun regering dwongen samen te werken met de USSR. Dit waren de vroege, indirecte pogingen om de wettelijke Poolse regering in ballingschap omver te werpen en een regime te creëren dat ondergeschikt was aan Moskou. (19)
Dezelfde woordenschat wordt herhaald in de latere verwijzingen naar Polen, de oorlog en de betrekkingen met de USSR in Hollywoodfilms. In scenario’s, geschreven door partijleden en de zogenaamde “reisgezellen”, mensen die geen partijleden waren maar bekend stonden als sympathisanten van de partij, werd Polen afgeschilderd als een “fascistische staat, niet beter dan het nazi-Duitsland”. (20)
De partij verspreidde stereotypen over het vooroorlogse Polen, over de “verrotte adel”, dat het land geen sympathie verdiende toen de Duitsers het binnenvielen”. Dat 17 september 1939 was slechts de verplaatsing van Sovjettroepen met het oog op oorlog tegen Duitsland”. De partij steunde Polen niet, haar ellende werd genegeerd of belachelijk gemaakt, (21)
Het uiteindelijke CPUSA-standpunt van 1940 “ontkende Polen de status van een nationale staat, de Duitse invasie had niets te maken met fascisme, en het pact tussen Hitler en Stalin dat dit mogelijk maakte was “een mijlpaal in de strijd tegen de oorlog“. (22)
Deze krankzinnige logica veroorzaakte een crisis in de Anti-Nazi Liga van Hollywood, maar men wist ook deze sentimenten te ventileren. De Liga, georganiseerd zogenaamd om het kwaad van het fascisme te bestrijden, zweeg over de eerste misdaden van de nazi’s, de invasie van Polen en de wrede behandeling van de bevolking. (22)
De FBI geloofde dat de Anti-Nazi Liga effectief ‘pro-Hitler’ werd na 1 september 1939. (23)
Waarheid ongewenst
De kwestie Polen was een bedreiging, omdat zij het cynisme van de partijlijn aan het licht bracht en de onzin van de stelling dat zowel Rusland als de partij vastbesloten vijanden van het nazisme waren. Voor de Hollywood communisten was het onderwerp Polen het beste te negeren.
Dus negeerde Hollywood het Poolse belang, omdat het niet veilig was erover te praten, en als het ter sprake kwam, werd alles in het werk gesteld om het op zo’n weerzinwekkende manier af te schilderen dat het geen sympathie opwekte. De zorgvuldig voorbereide reeks aan trucs en conventies was bedoeld om de vooroorlogse Poolse autoriteiten in diskrediet te brengen en de Poolse regering in ballingschap belachelijk te maken.
Wanneer de Duitsers in 1941 de USSR binnenvallen, keert het motto van het anti-nazisme weer terug.
Een partijlid en scenarioschrijver Donald O. Stewart “huilde van vreugde toen hij hoorde van de Duitse inval in de Sovjet-Unie omdat hij weer “tegen het fascisme kon vechten”. De invasie gaf hem een goed gevoel, omdat het hem in staat stelde zijn “geloof in het leiderschap van de grote Stalin” voort te zetten. (24)
Volgende blog: Deel 3: Hollywood’s Joden en hun verleden
Vorige blog: Deel 1: Introductie
*) In 1947 vond het onderzoek plaats naar de invloed van communisten in Hollywood. Het onderzoek kan men omschrijven als melodramatisch, spectaculair en komisch. Het bewees geen “serieuze en effectieve subversieve activiteit van communisten“. De getuigen die hierop wezen, werden genegeerd. (2)
**) de Communistische Internationale of Derde Internationale, in het Russisch afgekort tot Komintern, was een wereldwijd samenwerkingsverband van communistische partijen onder aanvoering van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie. De Komintern werd gevormd op aandringen van Lenin en de CPSU als opvolger van de Tweede Internationale. Het oprichtingscongres vond plaats in Moskou van 2 tot 6 maart 1919. bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Komintern
***) CPUSA – De Communistische Partij van de Verenigde Staten (Engels: Communist Party USA, afgekort CPUSA) is een Amerikaanse politieke partij op marxistisch-leninistische grondslag, opgericht in 1919. Gedurende de eerste helft van de 20e eeuw was de partij de grootste communistische organisatie in de VS en speelde ze een rol in de vakbondsstrijd. De CPUSA was een lidorganisatie van de Comintern. Bron: www.wikiwand.com
Bron:
Poolse versie van het boek van Mieczysław B.B. Biskupski: “Hollywood’s war with Poland 1939-1945“, The University Press of Kentucky, 2010; Internet verkoop: fijorre@fijorr.com/www.fijor.com – prof. M.B.B. Biskupski is een Amerikaanse historicus aan Central Connecticut State University, VS:
(1) pag 28
(2) pag. 30
(3) pag. 31
(4) pag. 29
(5) pag. 133
(6) pag. 25
(7) pag. 201
(8) pag. 32
(9) pag. 111
(10) pag. 112: Dat er een partijplan bestond om de filmindustrie te infiltreren en er invloed op te krijgen, werd ook bevestigd door de FBI-informanten.
(11) pag. 111-113
(12) pag. 115
(13) pag. 122
(14) pag. 115, notes nr 11
(15) pag. 335
(16) pag. 116-117
(17) pag. 126
(18) pag. 119
(19) pag.117
(20) pag. 119
(21) pag. 118-119
(22) pag. 120
(23) pag. 121
(24) pag. 122