Categorie: Poolse geschidenis

Blog#66: 1939-1945: pro-Sovjetbeleid van de Amerikaanse administratie, communisten in Hollywood en hun strijd tegen Polen. Deel 5: Feiten over Polen

Enigma machine
Enigma machine, gedenkmonument voor de Poolse ingenieurs die de code in 1932-39 kraktenie
Gedenkmonument voor de Poolse ingenieurs, die de Enigmacode kraakten. Bron: biuletyn.pw.edu.pl

Op 25 juli 1939, net zes weken voordat de oorlog begon, reisden vertegenwoordigers van Frankrijk en Groot Brittannië naar Polen om de Poolse regering om de Enigma machine te smeken. (1)

De Britten hebben lange tijd geprobeerd de wereld ervan te overtuigen dat ze de Enigma-code bij Bletchley Park hadden gebroken. Dit is slechts de helft van de waarheid.

Poolse ingenieurs, die de code van Enigma machine kraakten. Bron: pcworld.pl

Een team van Poolse ingenieurs, Marian Rejewski, Henryk Zygalski en Jerzy Różycki heeft gedurende vele jaren vóór de oorlog de codes van deze machine gebroken. Polen hebben ontdekt hoe ze haar rapporten konden lezen.
Zoals prof. dr Marek Chodakiewicz (The Institute of World Politics, Washington, DC, USA) het in één van zijn lezingen zei: “drie Poolse ingenieurs  kraakten de code van Enigma met een gedachte en een potlood“.  

Dit stelde de codebrekers in Bletchley Park in staat, in een zeer vroeg stadium van de oorlog Winston Churchill van de “Ultra” decodering te voorzien. Het was ongetwijfeld de belangrijkste bron van directe informatie, die voor de premier en de Britse stafchefs beschikbaar was. “Ultra” speelde een cruciale rol in de succesvolle vervolging van de oorlog en het eerder beëindigen daarvan dan het anders het geval zou zijn geweest.

De Britse en Franse steun aan Polen bleef uit

De Britten en Fransen verklaarden Duitsland inderdaad de oorlog op 3 september 1939. Maar afgezien van het droppen van pamfletten boven Berlijn en de totale verlamming van de Fransen, deden zij niets. Zij hebben Polen geen militaire of materiële bijstand aangeboden. Volgens Norman Davis besloten beide landen op 12 september 1939 geen hulp aan Polen te bieden. (2)

Polen vechten verder

De Polen hebben de capitulatie nooit ondertekend. Ze bleven vechten tegen de twee vijanden, Duitsers en Russen, die samenwerkten aan de vernietiging van Polen. (3)

“Anker” als symbool voor vechtend Polen in de WOII. Bron: radiomaryja.pl

Meteen na de nederlaag in september organiseerden ze structuren van de Poolse verzetsbeweging, die groter was in het door de Duitsers bezet gebied.
Er ontstond een ingewikkeld netwerk van inlichtingen, sabotage en propaganda later het Home Army genoemd. Het was een uitgebreid systeem van civiel bestuur met volledige rechterlijke macht, onderwijs en een militair- en civiel netwerk geleid vanuit Warschau, en erkend door de regering in ballingschap.

Geen enkel land kon zich meten aan de omvang en effectiviteit van de Poolse verzetsbeweging. Polen behield zijn rechtspersoonlijkheid tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Belang van het Poolse verzet en de ondergrondse

Hollywood maakte veel films over de bezetting en het verzet. Het verzamelen van inlichtingen en het doorgeven ervan aan het Westen was belangrijk voor het verloop van de oorlog.

Het Poolse inlichtingennetwerk was na 1939 enorm. Zijn agenten waren over de hele wereld, alleen in Polen waren er 40.000. De Britten beoordeelden hun verslagen als “uiterst waardevol”. (4)

Ter vergelijking telde de Franse inlichtingendienst 2500 leden, de Tsjechische en Noorse inlichtingendienst was onbeduidend in omvang en resultaten.

De Poolse inlichtingendienst bracht verslag uit over de aanval op de USSR in 1941 en over het Duitse werk aan V1 in Peenemünde. Ze hebben de V2 onderschept.
De Poolse ondergrondse had één miljoen leden. De 600.000 van hen dienden in gewapende eenheden en voerden 10.000 aanslagen uit, waarvan honderden op grote schaal, 800.000 sabotageacties, 280 aanslagen op spoorlijnen, honderden moordaanslagen op Duitse functionarissen.

Naar schatting waren er 0,5 miljoen Duitse soldaten betrokken bij de strijd tegen de Polen.

Er was geen echo van dit alles in Hollywood. De enige vermelding van de Poolse ondergrondse was in de film “To Be or Not To B“, en voorgesteld als door de Britten geleid. (5)

80.000 Polen verdedigen Frankrijk in 1940

De Poolse regering in ballingschap organiseerde in 1940 80.000 Poolse strijdkrachten die Frankrijk verdedigden in mei/juni 1940. Ongeveer de helft van de Poolse verliezen was het gevolg van de nederlaag van Frankrijk in 1940. (6)

Poolse piloten vlogen 1/8 van de Britse vliegtuigen.

Poolse piloten onderscheidden zich in de strijd om Engeland in 1940 en overtroffen hun Duitse en Britse collega’s in termen van hun effectiviteit. Ze schoten het grootste aantal Duitse vliegtuigen neer, met zeer weinig eigen verliezen.

Na de nederlaag van de oorlog in Frankrijk verhuisde de Poolse regering onmiddellijk naar Londen, waar ze snel nieuwe troepen verzamelde, die uiteindelijk uitgroeiden tot 200.000 strijdkrachten en een aanzienlijk percentage van de geallieerde strijdkrachten vormden.

Het waren Poolse troepen die vochten onder Pools bevel, geen Polen die in Britse eenheden dienden, zoals Hollywood het herhaaldelijk beweerde.

De Poolse marine en luchtvaart schoten bijna 1.000 Duitse vliegtuigen neer. Nog eens 400.000 Polen dienden onder Sovjetbevel aan het Oostfront. (6)

Operatie “Storm”

In 1944 staat het lot van Polen op het spel wanneer de Sovjets Polen binnenvallen.

Het ondergrondse leger organiseert, met toestemming van de Poolse regering in Londen, de opstand van Warschau, bekend als de operatie “Storm“. Het “W” Uur was een codenaam van de dag en het uur waarop de operatie in Warschau begon, d.w.z. om 17.00 uur op dinsdag, 1 augustus 1944.

Powstanie Warszawskie
Warschauopstand, augustus 1944. Bron: polskiedzieje.pl

De Opstand duurde 2 maanden. Het aantal van 250.000 doden was gelijk aan de Amerikaanse verliezen op alle fronten van de hele oorlog.

Narvik, Tweede Wereldoorlog
Narvik 1940 – Bron: wikipedia.jpg

De Sovjets boden geen hulp aan de opstandelingen, maar blokkeerden ook de late en trage pogingen van de Westerse mogendheden om steun te verlenen.

Poolse soldaten onderscheidden zich overal waar ze vochten *)

Tot de belangrijkste veldslagen waaraan Poolse grondtroepen deelnamen, behoorden, naast Frankrijk (1940) en Warschau (1939), Narvik (1940), Tobruk (1941),

Normandie, Montormel 1944
Normandie, Mont-Ormel 1944. Bron: wikimedia.org.png
Monte Cassino, overwinning, Poolse vlag
Monte Cassino, de overwinning en het vestigen van de Poolse vlag. Bron: naszdziennik.pl

Normandië (o.a. de beslissende strijd in Mont-Ormel (1944), Monte Cassino (1944), Arnhem (1944) en Berlijn (1945).

Om alleen twee grote namen te noemen: gen. Maczek en gen. Sosabowski.

generaal Maczek, 1944
Generaal Maczek. Bron: rawepo.be.jpg
1e Poolse pantserdivisie, gevechtsroute
1e Poolse pantserdivisie van gen. Maczek, de gevechtsroute. Bron: nl.wikipedia.org.png

generaal Sosabowski
generaal Sosabowski. Bron: polishgreatness.com.gif
Polish Independent Parachutists, board Dakota, sept 1944
Poolse Onafhankelijke Parachutisten van gen. Sosabowski, gaan aan board van een Dakota. Bron: polishgreatness.blogspot.jpg

Het enige spoor van deze bijdrage aan de geallieerde overwinning in de Amerikaanse cinema is een piloot van het “Eagle Squadrorn” uit 1942, en hij is geestelijk ziek. (7)

Duitse bezetting van Polen, brutaler dan waar dan ook in West-Europa

De Duitsers verdeelden Polen in twee zones, één werd volledig opgenomen in het Reich, waar de Duitsers alle sporen van de Poolse cultuur en geschiedenis hadden uitgewist. De Polen die daar woonden werden naar het tweede deel van het zogenaamde General Gouvernement (GG) verdreven, waar ze onder onmenselijke omstandigheden leefden.

Uitstekende burgers werden gearresteerd en leiders uit alle lagen van de bevolking werden geëxecuteerd. Dagelijkse Nazi-razzia’s voor dwangarbeid en geweld tegen willekeurige slachtoffers. Dat gebeurde in samenwerking tussen de Gestapo en de Sovjet NKVD.

De Duitsers regeerden Polen rechtstreek, er was geen Poolse collaborerende regering.

Vergeleken met West-Europa accepteerde Polen de bezetting niet, er kwam verzet. Elke collaboratie met de bezetter werd met de dood bestraft. 

Als we voor de vergelijking de door Hollywood verheerlijkte Tsjecho-Slowakije, Frankrijk en Noorwegen nemen, kenden deze landen een mildere bezetting en in geval van Frankrijk en Noorwegen was de collaboratie met de bezetter aanwezig. In Frankrijk en Noorwegen waren er vrijwilligers voor de SS.

In Noorwegen behoorden 3 miljoen mensen tot de lokale nazi-partij Nasjonal Samling. Deze partij had 60.000 leden, 2.000 meldden zich vrijwillig voor de SS. Na de oorlog werden 90.000 verdacht van collaboratie, meer dan de helft werd schuldig bevonden, 18.000 werden gevangengezet. (8)

raport Pileckiego. Bron: jewish.org
Raport van Witold Pilecki. Bron: jewish.org

Hollywood negeerde het lot van Poolse joden tijdens de oorlog volledig.

Nog erger was de Sovjetbezetting van Polen

Sovjets namen heel Oost-Polen over en werkten nauw samen met de Duitsers om de Poolse bevolking te onderwerpen.

13 miljoen Polen kwamen onder het gezag van de Sovjets en de NKVD (= sovjets GESTAPO). De Gestapo en de NKVD werkten nauw samen bij de vervolging en arrestatie van potentiële oppositieleden.

Sovjets begonnen onmiddellijk de reorganisatie van het land, massale verplaatsing van de bevolking, inbeslagname van eigendommen, arrestaties en een massale diefstal van de Poolse cultuurschatten.

Een reeks aan grote deportaties vond plaats. Meer dan één miljoen Polen werden naar Siberië, het Sovjetgedeelte van Antarctica gestuurd om daar slavenarbeid te verrichten.

Om chaos te creëren, wakkerden de Sovjets de etnische haat en nationale conflicten aan.

Het Rode Leger nam 200-250.000 Poolse krijgsgevangenen en hield ze vast in slechte omstandigheden. Duizenden van hen werden overgedragen aan de Gestapo.
Op 5 maart 1940 beval Stalin de moord op 14.700 Poolse krijgsgevangenen en 11.000 politieke gevangenen. De NKVD voerde de executie uit.
Volgens de recente schattingen leefden bijna 2 miljoen Polen in extreme fysieke en mentale omstandigheden, onderworpen aan deportaties en arrestaties. (9)

Terwijl het nazi-regime de ergste nachtmerrie was voor de joden, Poolse christenen vluchtten vaak uit het door de Sovjets bezet gebied naar de Duitse bezettingszone, omdat het gedrag van de Sovjets erger was dan dat van de Duitsers. (10)

Het doel van de Duits-Sovjet samenwerking

Het Derde Rijk en de Sovjet-Unie werkten al voor de oorlog samen.

Het doel van deze samenwerking was de plundering van Europa. Hierdoor konden de Duitsers Polen, Noorwegen, Denemarken, Frankrijk, Nederland, België, Griekenland en Joegoslavië vrij aanvallen zonder vrees voor het Oostfront.

De Sovjets vielen Oost-Polen, een deel van Roemenië, drie Baltische republieken en een groot deel van Finland binnen en bezetten ze.

Duitse ontwerpen, prototypes en werktuigmachines gingen naar Sovjet-Rusland, en de Sovjet-grondstoffen naar Duitsland om de Duitse oorlogsmachine te voeden.

Duits-Sovjetoorlog en de gevolgen daarvan

De Duitse invasie in Sovjet-Rusland in 1941 veranderde het lot van de oorlog.

Het gewicht van het Sovjet-front gaf Stalin een machtig onderhandelingstroef in de betrekkingen met Groot-Brittannië en de VS. Zij waren bereid elke prijs te betalen om de Sovjets over te halen hun deelname aan de oorlog te handhaven.

De Britse en Amerikaanse bijdragen aan de oorlog tot 1943 waren betrekkelijk klein, traag en onhandig. In juli 1943, vielen ze Italië aan, maar hun vooruitgang was traag en kon zich niet meten aan de vaardigheid en vastberadenheid van de Duitsers.

Poolse begraafplaats, Monte Casinoe
Poolse begraafplaats in Monte Casino. Bron: deon.jpg

In de Italiaanse campagne vochten de Polen onder Brits commando. Zij behaalden vele overwinningen, waarvan de beroemdste en meest cruciale voor de Geallieerden was de slag bij Monte Cassino. Hollywood maakte slechts één film daarover, “The Story of G.I. Joe“, waarin de Amerikanen de eer krijgen en de Polen werden weggelaten.

Polen, een bezet land, met een leger van 100.000 soldaten verspreid over de hele wereld, werd een onderwerp van onderhandeling.

Terwijl de Westerse mogendheden in Italië kropen, verdreven de Sovjets de Duitsers en rukten op naar het Westen.
Pas na de landing van de geallieerden in Normandië in 1944, toen er nog maar een jaar te gaan was tot het einde van de oorlog, werd in het Westen een tweede front gevormd.  (11)

Sovjets bezetten Polen opnieuw

In de laatste maanden van de oorlog bezetten de Sovjets Polen opnieuw. Onmiddellijk begonnen ze met het vervolgen van de meest toegewijde patriotten.

Voor de Polen was de oorlog een totale ramp. Proportioneel leden ze de grootste verliezen van alle landen die aan de oorlog deelnamen.

Miljoenen Polen waren onderworpen aan directe onderdrukking en executies. De uitroeiing van bijna alle Poolse joden. De verliezen onder de soldaten waren drie keer groter dan die van de Amerikanen.

De materiële schade (infrastructuur voor 80% vernietigd), vele steden en de hoofdstad met de grond gelijk gemaakt. Na de oorlog veranderde Polen in een bezette provincie van de Sovjets.

Hollywood negeerde dit alles. (12)

Vorige blog: deel 4 – Anti Poolse propaganda in de Amerikaanse films

Volgende blog: De onzichtbare vijand, de globale elite

__________________________________

*)No Greater Ally“, ISBN-101494549735, Tantor Media, Incorporated

There is a chapter of World War 2 history that remains largely untold: the story of the fourth largest Allied military of the war, and the only nation to have fought in the battles of Leningrad, Arnhem, Tobruk, and Normandy. This is the story of the Polish forces during the Second World War, the story of millions of young men and women who gave everything for freedom and in the final victory lost all. In a cruel twist of history, the monumental struggles of an entire nation have been largely forgotten, and even intentionally obscured. No Greater Ally redresses the balance, giving a comprehensive overview of Poland’s participation in World War 2. Following their valiant but doomed defense of Poland in 1939, members of the Polish armed forces fought with the Allies wherever and however they could. This title provides a detailed analysis of the devastation the war brought to Poland, and the final betrayal when, having fought for freedom for six long years, Poland was handed to the Soviet Union.

Meer lezen:

Blog#38: Polen was in het centrum van de oorlog, maar niet in het centrum van de vrede: Poolse inbreng in de overwinning van de WOII en hoe het Westen is hiermee omgegaan

Blog#21: Deling van Polen in de 19-de en 20-te eeuw – deel 2: Jałta 1945

Over het General Gouvernement (GG), delen: 1, 2, 3

Over de Enigma machine: https://polishgreatness.blogspot.com/2011/03/enigma-machine-part-3-science-of.html

Bronnen:

(1) https://polishgreatness.blogspot.com/2011/03/enigma-machine-part-3-science-of.html

(2) https://wiadomosci.wp.pl/dlaczego-anglia-i-francja-zdradzily-polske-6032763031790209a

(3) Mieczysław B.B. Biskupski: “Hollywood’s war with Poland 1939-1945“, pag. 96-97

(4) idem, voetnoot pag. 108/gezamenlijke onderzoeksgroep, gepubliceerd in 2004

(5) idem, pag. 108

(6) idem, voetnoten 10, p.104

(7) idem, pag. 103-104

(8) idem, pag. 101

(9) idem, voetnoot nr 8, p. 102

(10) idem, pag. 103

(11) idem, pag. 104-106

(12) idem, pag. 108-110

mijnpolen.nl, Blog#65

Blog#65: 1939-1945: pro-Sovjetbeleid van de Amerikaanse administratie, communisten in Hollywood en hun strijd tegen Polen. Deel 4: Anti-Poolse propaganda in de Amerikaanse films

Geen of verkeerde voorstellingen van de Polen voor de oorlog

Ondanks het feit dat Polen 4% van de vooroorlogse bevolking in Amerika uitmaakten, kwamen zij noch in de films noch in de TV-series voor.

Hollywoods’ voorstellingen van de Poolse gemeenschap vóór de Tweede Wereldoorlog bestonden uit bizarre, barbaarse indringers, kort en “donker getinte” vreemdelingen.

De filmcriticus van Warschau, Jerzy Bossak schreef in 1938: “Onder deze omstandigheden nemen de Poolse thema’s in de buitenlandse films onvermijdelijk een vorm van propaganda aan, gericht tegen Polen en de Polen. Een bewust en opzettelijk laster doet minder kwaad, schreef hij, dan de films, die zonder vijandige bedoelingen zijn gemaakt, die de wereld rondgaan en overal de onwetendheid roekeloos verspreiden“. (1)

Het Bureau of Motion Pictures (BMP) bepaalde het beeld van de oorlog 

Tijdens de oorlog mocht het imago van Polen geen negatief effect hebben op Moskou, en het Bureau of Motion Pictures (BMP) bewaakte het werkkader van de filmstudio’s.

Een voorbeeld is “The Song of Russia” van de Metro-Goldwyn-Meyer. Het pact tussen Hitler en Stalin [Ribbentrob-Molotov] moest een noodmaatregel zijn in de Russische strijd tegen het fascisme, en de Sovjet-invasie van Finland en Polen zou een daad van (zelf)verdediging zijn. (2)

Aanval op Dieppe, 1942. Bron: historiek.net.jpg

In de film ‘The White Cliffs‘ van dezelfde producent, die over de slag om Dieppe*) ging, verzocht de BMP om de Russen in de film op te nemen, ook al vochten de Russen daar niet. De Poolse marine- en landmacht vochten er wel, waar ze zware verliezen leden. De Polen werden echter uit de film weggelaten. (3)

Zowel de BMP als de OWI (Bureau voor Oorlogsvoorlichting) zorgden voor het positieve beeld van de buitenlanders en hun regeringen in de Amerikaanse films. Om de Russen voor het Amerikaanse publiek overtuigender te maken, moesten ze in de Amerikaanse films humoristische mensen voorstellen. (4)

De BMP als de OWI overlegden alles met de Russische ambassade, en drongen bij de filmproducenten aan om hetzelfde te doen bij andere buitenlandse zaken. Dit betrof echter Polen niet. De negatieve beeldvorming over Polen, zijn regering, zijn leger en zijn bevolking is nooit op een berisping van het BMP gestuit. (5)

Bijvoorbeeld de naam van een negatief personage in “Casablanca” van Warner Brothers mocht geen verwarring veroorzaken en duidelijk Italiaans (As-alliantie **)) klinken. Warner Brothers had dit soort dilemma’s niet als het over het beledigen van Polen ging. (6)

Warner Brothers gebruikte opzettelijk twee voor het Poolse volk dierbare namen, Kościuszko en Pulaski, op een beledigende manier.

Kościuszko en Pulaski zijn niet zomaar Poolse namen. Ze zijn net als Lincoln en Washington een begrip zowel in Polen als Amerika. Warschau verbood de films van Warner Brothers en achtte Warner Brothers schuldig aan de “belediging” van de Poolse natie en de “anti-Poolse propaganda”. (26)

Wat de Poolse regering deed, was geen uitzondering. Ook andere landen verboden de films van Warner Brother om politieke redenen. (27) Harry Warner noemde de Poolse regering “antisemitisch”. (26) Desondanks heeft hij delen van de film opnieuw opgenomen en later zijn verontschuldigingen aan de Poolse regering aangeboden. (26)

De Poolse strijdkrachten bestonden niet als categorie, ook niet voor het toetsingsbureau (Motion Picture Producers and Distributors of America, MPPDA). In zijn dagelijkse verslagen keek het bureau naar de titels, de producenten en de manier waarop de oorlog in beeld werd gebracht als de belangrijkste beoordelingscategorieën. Ze vroegen of de film Amerikaanse, Britse, Canadese, Australische, Chinese, Russische, Italiaanse, Japanse en andere strijdkrachten toonde … maar niet de Poolse. (7)


De Polen werden in de Amerikaanse films regelmatig afgeschilderd als geestelijk instabiel, incompetent, verachtelijk, hersenloze schurken, lafaards, verraders, verwaand en nazi-sympathisanten, de Poolse regering beschuldigd van appeasement en fascisme, alles zonder een woord van bezwaar van het BMP  (5)

In ‘None Shall Escape‘ staan zinnen over de Polen, zoals ‘het zijn geen mensen, het zijn honden. Maar goede honden. Ze kunnen getraind worden‘. Het is ondenkbaar dat BMP zou toestaan dat een producent over een andere natie op deze wijze kon spreken. (5)

De grootste filmstudio’s in de oorlogstijd

logo Warner Brothers studio
Bron: printerest.com.jpg

Warner Brothers was in de oorlog bekend van progressieve films (8) en had de meest hartelijke relatie met BMP.

In augustus 1940 kondigde Jack Warner aan dat hij “elke film zou maken die de regering wil, koste wat het kost“. In de herfst van 1940 bespraken Mallet en Harry Warner plannen voor toekomstige samenwerking van Hollywood met de regering. BMP was van mening dat Warner Brothers “de betekenis van de wereldgebeurtenissen had begrepen“. Harry Warner was ‘Roosevelt’s man in Hollywood’ (9)

universal pictures 1942, logo
Bron: youtube.com
paramount pictures logo
Bron: logo-timeline-wikia.com
columbia pictures, 1944 logo
Bron: youtube.com

De Paramount huurde linkse scenarioschrijvers in. Columbia was links en pro-Russisch, net als Universal. (10)

Producenten zoals Louis B. Mayer van MGM en Twentieth Century-Fox waren niet links, maar zij letten op hun eigen financiën. Ze maakten dus ook films voor de politieke doeleinden om tijdelijk aan de vraag in de oorlogstijd te voldoen (11)

metro-goldwyn-meyer, logo 1942
Bron: youtube.com
20th century fox, 1942 logo
Bron: youtube.com

Warner Brothers was een absolute bron van anti-Poolse propaganda. “Zij zijn verantwoordelijk voor het anti-Poolse ‘In Our Time‘, ‘Edge of Darkness‘ en de schaamteloze ‘Mission to Moskow‘.” (8)

Alsof ze de schuld van een tegenspoed van hun families bij de Polen zochten, die ook slachtoffer waren van de tsaristische onderdrukking, en niet bij de Russen. Jack Warner ontmoette later beroemde Polen, zoals Nizynski, Shalom Ash, Paderewski, Marie Curie-Skłodowska, David Ben-Gurion, of Artur Rubinstein, maar hij wilde niet met hen praten, hij ‘wilde het niet weten‘. (12)

Bezetting als satire, Sovjet-propaganda en de historische onzin

Volgens Biskupski, had Hollywood genoeg materiaal om eerlijke films over Polen in de oorlogstijd te kunnen maken. Gezien de ideologische setting in Hollywood en een duidelijke aversie tegen Polen moest de uitkomst zwak en gemeen worden.  

“None Shall Escape”, tegen beter weten in?

none shall escape, film 1944
Bron: en-wikipedia.org

De “None Shall Escape” doet geen poging om het Poolse verzet te prijzen, schrijft Biskupski, geen enkele Amerikaanse film heeft dat ooit gedaan. Maar het is geen aanval op de Polen, in tegenstelling tot de ‘In Our Time‘. Polen is hier slechts een achtergrond voor het lijden van Joden, en de film speelt zich af in het westen van Polen, ver van de betwiste oostgrenzen. (13)

De scenarioschrijver heeft zijn best gedaan om de Polen en de “goede” Duitsers af te schilderen als gelijkwaardige slachtoffers van het nazisme. Uiteindelijk was de film een oproep aan de “Verenigde Naties” om de oorlogsmisdadigers te straffen. (13)

De regisseur van “None Shall Escape“, Andre DeToth wist van de verschrikkingen van de oorlog in Polen. Hij bevond zich in augustus 1939 in Warschau, waar hij een deel van de september-campagne filmde. Toth was zo geschokt door wat hij zag dat hij er een halve eeuw niet over sprak. In 1994 begon hij in zijn memoires daarover te schrijven, nog steeds niet in staat om op te schrijven wat hij zag. Kort voor zijn dood vertelde hij, dat:

“de Duitsers dwongen hem gruwelijke scènes te filmen, ‘het was zo afschuwelijk toen ze de uitgehongerde mensen bijeenbrachten en hen als honden sloegen. Toen de camera’s draaiden, riepen ze “lachen! glimlachen!” En de mensen glimlachten en ze gaven hen brood. Dan stopten ze de camera’s. “Genoeg!” en de soldaten pakten de mensen het brood af. Ze toonden deze dingen in heel Duitsland, over de hele wereld’.” (14)

“To Be Or Not To Be”, Duitse bezetting als satire

to be or not to be, film 1942
Bron: americanuestra.com

To be or not to be” uit 1942 is een satirisch portret van de bezette Warschau en de ellende van de Joden. Geen enkele andere Hollywood-film over de Duitse bezetting had karakter van een satire.

Bosley Crowther schreef in de New York Times dat de film “bedoeld was om een aanstoot te geven“. “Om het lijden van Warschau als achtergrond te gebruiken voor zo’n clownsstreek was ‘walgelijk”, schreef hij. (15)
De producenten, Ernst Lubitsch en Alexander Korda wilden de Polen voorstellen als een volk die de ‘Amerikaanse aandacht onwaardig’ is. Alle Poolse inspanningen in de oorlog worden in de film tot een onbelangrijke voetnoot gereduceerd. De conclusie moest zijn: Polen zijn onbelangrijk en niet in staat zich aan het moderne wereld aan te passen, de belangrijke beslissingen worden overgelaten aan de Britten. In deze film heeft bijna niemand van Poolse afkomst gespeeld. (16)

“In Our Time”, vijandig, vol met Sovjet-propaganda en historische onzin 

in our time, film 1944
Bron: en.m.wikipedia.org

In Our Time” stelde Polen in een verschrikkelijk daglicht, precies zoals de scenarioschrijvers het bedoeld hadden. (17)

Howard Koch en Ellis St. Joseph gebruiken in de film directieven van de Komintern tegen Polen. (18)   

De beschuldiging dat de vooroorlogse regering in Polen en haar opvolger, de regering in ballingschap in Londen, product waren van een corrupte aristocratie, niet representatief voor de meerderheid van de bevolking, was een Sovjet-propaganda, die sinds 1939 werd herhaald als rechtvaardiging voor een aanval op Polen (19), en een excuus om de wettige Poolse regering door “een ander” te vervangen. (20)

De film was een aanval op de belangrijke Poolse waarden zoals patriottisme en katholicisme. De Poolse familie werd uitgebeeld als broeinest van bijgeloof en onwetendheid, en het Poolse platteland als feodaal. De “In Our Time” prijst de Sovjet-Unie als modern en vrij land. (21)

Terwijl de Poolse landhuizen juist een enclave van moderniteit waren. De adel had het algemeen welzijn voor ogen, en de vooroorlogse landeigenaren speelden een belangrijke rol in de landbouwverenigingen. Hun landgoed was het centrum van geavanceerde landbouwtechnologie, en het culturele leven op het platteland. 
Verder zijn er geen Duitsers of Italianen in deze oorlogsfilm te bekennen, voor Koch zijn het dus de Polen de nazi-fascisten in de film. (18)

Warner wist wat hij deed en de BMP tolereerde het.

In 1944 had Moskou alle karten in de hand

Dit alles was geen toeval. De film “In Our Time” ging in première in februari 1944, een jaar na Katyń en na het verbreken van de diplomatieke betrekkingen met Moskou.

katyn massacre, basc facts, poland.pl
Enkelen uit 22.000 vermoorden in Katyn, Katyn massacre, basic facts. Bron: poland.pl

Moskou weigerde de wettige Poolse regering te erkennen. De Amerikanen bezweken onder deze druk en ze lieten de Poolse regering in ballingschap vallen. De film verschafte een rechtvaardiging voor een dergelijke daad.

Gen. Sikorski among soldiers of polish army in France
Gen. Władysław Sikorski bij de soldaten van het Poolse leger in Frankrijk

Op 3 juli werd generaal Sikorski, de eerste minister van Polen, vermoord.  In november bespraken Churchill, Roosevelt en Stalin Poolse zaken zonder Polen. (22)

real history of death of general Sikorski, foto van het vliegtuig in de zee in Gibraltaar
Gibraltar, plek van de dood van generaal Sikorski. Bron: fpp.co.uk

Uit de recensies blijkt duidelijk dat de film van Koch en St. Joseph een politieke aanval was. Net toen het Amerikaanse publiek moest kiezen of Warschau of Moskou steunen, presenteerde Hollywood een beeld van Polen dat verwerping verdiende. (20)

En zelfs als dit alles waar zou zijn geweest?

Biskupski vraagt zich in zijn boek af, zelfs als alles, wat de filmindustrie in de oorlogstijd over Polen presenteerde waar zou zijn geweest, waarom dan Polen op deze wijze aan de schandpaal nagelen? Vooral in 1943-44 toen er geen twijfel over het lijden van het land bestond en de regering in ballingschap onder uiterst moeilijke omstandigheden werkte? (20)

Dezelfde scenarioschrijvers (Koch, St. Joseph) werkten aan ‘Joan of Paris‘, de Fransen werden op een zeer vleiende manier voorgesteld. Zelfs Italië, een vijandige mogendheid, werd gunstiger uitgebeeld dan Polen. (23)

Op hetzelfde moment dat Warner Brothers een film over Polen maakten, werkten ze ook aan de ‘Mission to Moscow‘, waarin ze hun best deden om Amerika’s andere bondgenoot, Sovjet-Rusland, op een vleiende manier in beeld te brengen. (23) Warner Brothers hield zorgvuldig toezicht op de productie van “Mission to Moscow“, hij nam persoonlijke beslissingen over controversiële kwesties. (24)

Volgens Biskupski had de communist Ring Lardner Jr. gelijk toen hij zei dat de Warners, net als andere studiomanagers, “opzettelijk films maakten die gunstig waren voor de USSR, [en na 1945] probeerden ze het te ontkennen.” (25)

Bittere teleurstelling

Jalta, 1944, churchill, roosevelt en stalin
Jalta, 1944 – Churchill, Roosevelt en Stalin.
Bron: answers.yahoo.com

Eind 1943 worden de territoriale en politieke eisen van de Sovjets duidelijk en agressief. In 1944 bezetten zij Polen en installeerden een marionetten regime in plaats van een wettige Poolse regering.

Na 1944 wilden de Amerikanen en de Britten dat Polen uit de publieke belangstelling verdween. Hun overeenkomst in Teheran en Jalta, waar over het lot van Polen werd beslist in afwezigheid van de Polen, was een kopie van de Conferentie van München [uit 1938], die Hollywood had vaak veroordeeld, maar hier niets van vermeldde. (29)

Pas later begon de wereld aan het moraal van de Sovjets te twijfelen.

In de naam van God, voor onze en jullie vrijheid, de motto van Poolse soldaten
“In de naam van God, voor onze en jullie vrijheid”, de motto van Poolse strijders. Bron: common.wikimedia.jpg

De Polen vochten met hart en ziel, te land, ter zee en in de lucht, aan de zijde van de geallieerden. Met een motto ‘voor jullie en onze vrijheid!’ toonden de Polen hun solidariteit aan het Westen en de wereld. Zoals Poolse koning Sobieski bevrijdde Europa van de Turken in 1683. Zoals Kościuszko i Pulaski vochten naast Washington in de burgeroorlog in de VS. Dezelfde solidariteit toonden Poolse soldaten in de Tweede Wereldoorlog.

Washington, Kosciuszko i Pulaski, "voor onze en jullie vrijheid", burgeroorlog in de VS
Washington, Kosciuszko i Pulaski, “voor jullie en onze vrijheid”, burgeroorlog in de VS. Bron: wieszcz.pl

Het moest een niet te beschrijven teleurstelling zijn geweest, toen het tegen het einde van de oorlog bleek, dat hun land in Jalta aan de Sovjets werd verkocht, en dat ze geen kans meer hadden om naar huis terug te keren. Ze werden zelfs niet uitgenodigd voor de overwinningsparade.


Vorige blog: Deel 3: Hollywood’s Joden en hun verleden

Volgende blog: Deel 5: Feiten over Polen

Meer lezen/zien:

Culture.pl, Touching world war II survivor testimonies: ‘3. Nowhere to go at the end of the war: https://culture.pl/en/article/6-touching-world-war-ii-survivor-testimonies

Blog#44: De oorlog, die het lot van de wereld veranderde

Blog#26: Tweede Wereldoorlog, vernietiging van de Poolse elites

operatie Jubilee, augustus 1942, kaart
Operatie Jubilee, augustus 1942. Bron: manivelleflamande-blogspot.com

*) De aanval op Dieppe, ook bekend als De slag om Dieppe of Operatie Jubilee, was een geallieerde aanval op de door de Duitsers bezette havenstad Dieppe, gelegen aan de noordelijke Franse kust, tijdens de Tweede Wereldoorlog, die plaatsvond op 19 augustus 1942. Bron: Wikipedia (NL)

axis powers
Asmogendheden. Bron: studylib.net.jpg

**) As-mogendheden, ook wel de ‘as’ genoemd, vormden voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog een alliantie, waarvan de kern bestond uit Duitsland, Italië en Japan. De term werd voor het eerst gebruikt door de Italiaanse dictator Benito Mussolini in november 1936 toen hij sprak over een as Rome-Berlijn nadat Italië en Duitsland een vriendschappelijk verdrag hadden getekend. Bron: Wikipedia (NL)

Bronnen:

Hollywood's war with Polen, Biskupski

Poolse versie van het boek van Mieczysław B.B. Biskupski: “Hollywood’s war with Poland 1939-1945“, The University Press of Kentucky, 2010; Internet verkoop: fijorre@fijorr.com/www.fijor.com – prof. M.B.B. Biskupski is een Amerikaanse historicus aan Central Connecticut State University, VS:

(1) pag. 64-65

(2) pag. 138

(3) pag. 143-144

(4) pag. 140-141 

(5) pag. 142-143

(6) pag. 142, voetnoot nr 22

(7) pag. 145

(8) pag. 334

(9) pag. 135-136

(10) pag. 335

(11) pag. 340

(12) pag. 363

(13) pag. 195

(14) pag. 196/cytaat uit: Francis P., Wise Guys: A Virtual Roundtable with Three Americam Filmmakers of an Extremely Rare Vingage, ‘LA Weekly”2.05.2002 http://www.laweekly.com/2002-05-02/film-tv/wise-guys

(15) pag. 149

(16) pag. 154

(17) pag. 181 

(18) pag. 177

(19) pag. 183

(20) pag. 189

(21) pag. 167

(22) pag. 184

(23) pag. 190

(24) pag. 370, voetnoot nr 40

(25) pag. 371, voetnoot nr 42

(26) pag. 372

(27) pag. 372, voetnoot, 44

(28) pag. 372, voetnoot, 45

(29) pag. 106-107

mijnpolen.nl